مبلمان یکی از مهم‌ترین عناصر فرهنگی و هنری هر جامعه است که تاریخچه‌ای عمیق دارد.

در این مقاله، به بررسی تاریخچه مبلمان در مصر، یکی از تمدن‌های باستانی بزرگ، پرداخته‌ایم. مصر با تمدن باستانی خود، تأثیرگذاری بزرگی بر هنر و معماری دیگر نقاط جهان داشت.

 

مبلمان در مصر باستان

در تاریخ مصر باستان، مبلمان به عنوان نمادی از ثروت و قدرت تلقی می‌شد.

در خانه‌ها و قصرهای فرعونان و اشراف مصری، مبلمان‌های شکوهمند و بسیار زیبا برای نشان‌ دادن وضعیت اجتماعی و اقتصادی فرد مورد استفاده قرار می‌گرفتند. این مبلمان‌ها با استفاده از مصالح گران‌قیمت مانند چوب گرانبها، عاج و طلا تزئین می‌شدند و جزء زینت‌های چشمگیر و لوکس منازل مصریان بودند.

مبلمان در مصر باستان به صورت دست‌ساز و با استفاده از حک‌کاری‌ها و طرح‌های مذهبی زیبا تزئین می‌شد. طرح‌هایی که بیشتر به نمادهای مرتبط با خدایان و باورهای دینی این تمدن اشاره داشتند.

همچنین، مبلمان‌هایی با نقوش و الگوهای هندسی پیچیده نیز در این دوره طراحی می‌شدند که به آن‌ها زیبایی و جذابیت ویژه‌ای می‌بخشید.

 


 

غنای فرهنگ و تاریخ در مصر باستان

زمانی که در مصر باستان اولین تمدن کلاسیک در جریان بود اروپا در عصر حجر به سر میبُرد.”تاریخ جهان” اثر مایکل اوبایرن

با توجه به این جمله میتوان حدس زد که مصر غنی ترین تاریخ مبلمان را داراست.

نقاشی های دیواری و سنگ نگاره ها و مبلمان محدود باقی مانده از مقبره فراعنه مصر شاهدی بر این تاریخ غنی می باشد.

 


 

تخت خواب مصری پادشاه توت

تخت خوابی مهندسی شده که قرن ها بعد، هنوز مایه تعجب سازندگان مبلمان است.

 

عده ای از باستان شناسان بر این باورند که تخت خواب به معنای امروزی برای اولین بار در مصر باستان اختراع شد.

 

یک تخت خواب با سه لایه چوب در مقبره پادشاه پیدا شده که مشخص است فقط برای وی ساخته شده و قابلیت جمع شدن داشته است.

مقبره شاه توت یکی از ۷ شگفت انگیزترین کشفیات تاریخ مصر باستان است.

 

تخت خواب کمپینگ یا سفری که هم اکنون نیز در قرن ۲۱ در حال تولید است نسخه ای به روزرسانی شده و جدید از همین نوع تخت خواب است.

 

مبلمان مصری مهندسی شده فرعون

این تخت خواب سه تکه که در ۳۳۰۰ سال پیش ساخته شده دارای طراحی پایه با پنجه های شیر است که این قدیمی ترین استفاده از پنجه حیوانات (شیر) در مبلمان است. این تخت خواب ترکیبی از قاب چوبی، لولاهای برنز و حصیرهای بافته شده است و پایه پنجه شیر روی یک سطح مسی قرار داده شده و گفته می شود با توجه به پنجه شیری بودن، جمع شدن پایه ها کاری بسیار مهندسی شده و دشوار است.

 

بر اساس آزمایشات DNA ، پادشاه متکی به عصا بوده و در جوانی می میرد و احتمالا توان سفر نداشته، لذا از تخت خواب خود در سفر استفاده نکرده اما این مساله به بینش عمیق او به صنعت مبلمان مصری اشاره دارد.

 


 

مبلمان مصری یا مبل اروپایی؟ کدام یک اصیل تر است

برخلاف اروپاییان که فقط قشر اشراف از مبلمان استفاده می کردند در دوران باستان مصر مردم عادی نیز غالبا در منازل خود مبلمان داشتند.

گرچه تفاوت های بسیاری بین نوع مبلمان مردم عادی و قشر مرفه وجود داشته است ، برای مثال عموم مردم از چهارپایه های ساده ساخته شده از چوب یا سنگ با تشک های بسیار ارزان قیمت و بعضا پر شده از کاه خشک استفاده میکردند ، حال اینکه مبلمان قشر متمول از چوب های وارداتی بازرگانان و روکش های حصیر ساخته میشده است و نقاشی هایی برای زیباتر شدن آن بکار میرفته است.

 

ارگونومیک بودن مبلمان مصری

تعدادی از فیزیولوژیست ها مزایای ارگونومیک بودن نوع طراحی نشیمن گاه مبل مصری و تخت خواب های مصر را اتفاقی نمی دانند.

نوع قرار گیری سر در مبل ها و همینطور نشیمن مبل مصری به گونه ای طراحی شده که کمترین فشار و کشیدگی روی ستون فقرات وارد شود.

 

سبک های تخت خواب مصری از ۲۰۰۰ سال پیش تقریبا دست نخورده مانده اند و هنوز صنعت گران مصری چه بسا سازندگان مبل فرانسوی نیز هنوز از اصول اولیه مبلمان در مصر باستان پیروی می کنند.

یکی از دلایل شباهت های مبل فرانسوی به مصری، مبارزات ناپلئون بناپارت در مصر بود.

ناپلئون آورده های زیادی از مصر داشت و گفته می شود که پایه صندلی و میزها که به شکل پای حیوانات است در سبک های مبل ایتالیایی و مبل فرانسوی از همان زمان شکل می گیرد.

 


 

چوب مبلمان مصری

چوب های موجود در مصر باستان برای درختانی همچون خرما، صنوبر، چنار و بید بوده است که مقاومت ضعیف و گره های نا همگونی برای تولید مبلمان داشته اند.

به دلیل عمده چوب مبلمان مصری از جمله افرا، بلوط، کاج و آلو از کشورهای سوریه، ترکیه و لبنان وارد می شده است.

در نقاشی های کشف شده مقبره فرعونیان مصر، تصاویر زیادی از صندلی، میز، کاناپه، صندوقچه، چهارپایه و تخت در آن به چشم خورد.

در دوره حکومت سنفرو بنیانگذار دودمان چهارم مصر، زمانی بین سال های ۲۶۱۳ تا ۲۴۹۹ پیش از میلاد تعداد ۴۰ کشتی برای آوردن چوب به لبنان فرستاده می شود.

 

 


 

مبل مصری فرعون توت عنخ آمون

توت عنخ آمون بر اساس آزمایشات DNA نوه فرعون بزرگ، آمنهوتب سوم و احتمالا پسر آخناتن فرعونی جنجالی که خدای مصر را به خدای واحد تغییر داد.

مبلمان و لوازم دکوری مصری باستانی کشف شده از مقبره پادشاه توت را در ویدئوی زیر ببینید.

 

توت عنخ آمون در سالهای کم زندگی خود سعی کرد که مصریان را دوباره به بت پرستی برگرداند.

یکی از اسرار بزرگ مقبره توت عنخ آمون، داستان مرگ مشکوک کسانی است که به مقبره پا گذاشته اند. گفته می شود که نفرین پادشاه توت برای کسانی است که مزاحم او شده اند.

۱۲ مرگ مشکوک و با فاصله زمانی نزدیک از بازدید آن افراد از مقبره و خارج کردن اشیاء از جمله لرد کارناروون ۴ ماه پس از بازدید از مقبره فوت شد.

 

مبلمان برای فرعون در دنیای بعدی

توت عنخ آمون پس از مرگ طبق آئین سلطنتی مصری مومیایی شد و برای زندگی پس از مرگ در پارچه های آغشته به رزین پیچیدند و ماسک طلای ۲۴ پوندی روی سر و شانه او قرار گرفت.

 

همینطور یک زیارتگاه طلایی بسیار بزرگ در مقبره او گذاشته شد و انواع مبلمان و لوازم و وسایل مورد نیاز برای زندگی پس از مرگ او در آن قرار داده شد.

هوارد کارتر باستان شناس انگلیسی در سال ۱۹۲۲ مقبره پادشاه توت را کشف کرد.[History] 

 

در ویدئوی بالا دیوار نگاره هایی را می توانید مشاهده کنید که اگر بخشی از مبلمان در دوران باستان از بین رفته اما آثار بصری آن در این نگاره ها مشخص می کند که بشر از چه زمانی از مبلمان استفاده می کرده است.

 


 

تاریخچه مبل مصری باستان

جنس مبلمان در مصر باستان

  • چوب چنار
  • چوب انجیر
  • سنگ
  • پارچه های رنگی
  • چوب گران قیمت آبنوس
  • استفاده از عاج برای تزئین
  • استفاده از طلا برای مبلمان فرعون
  • استفاده از طلا، نقره و برنز

 

 

یکی از نکات بسیار جالب مبلمان مصری درباریان این بوده که جنبه هایی از زندگی مالک مبلمان، روی آن نقش بسته می شده است.

در تاریخ مبلمان مصر باستان میزهای بازی به چشم می خورد که دارای کشو بوده و برای نگهداری قطعات بازی طراحی شده است.

 

مبل مصری ارزان قیمت و برای مردم عادی

اغلب مبلمان برای مردم عادی در مصر باستان تشکیل شده بود از یک چهارپایه که با سنگ یا چوب ساخته می شد و روی بعضی از آنها تشک هایی از جنس پارچه های بسیار ارزان که با کاه خشک شده پر شده بود تشکیل می شد.

 

(تصویرسمت چپ) نوعی از مبلمان مصری قدیمی است که برای مردم عادی و نگهداری وسایل یا برای انجام دادن کارها بوده است و تصویر سمت راست برای افراد متمول تر بوده که با چوب های وارداتی توسط بازرگانان آن زمان ساخته می شده است.

 

مردم معمولی روی زمین می نشستند و میز غذاخوری در خانه هایشان وجود نداشته است.

صندلی و مبل افراد ثروتمند با چوب، حصیر و نقش هایی روی آن برای زیبا شدن کار صورت می گرفته است.

 

خوفو دومین پادشاه از دودمان چهارم در مصر است که بین سال های  ۲۵۸۹ تا ۲۵۶۶ حکمرانی کرده است.

 


 

مبلمان کلاسیک فرانسوی و ایتالیایی

مبلمان کلاسیک فرانسوی و ایتالیایی که معروف ترین مبل های اروپایی هستند، مدیون تاریخ و  مبلمان مصر باستان است چرا که بخش عمده ای از آثار اروپایی از مبلمان مصری الهام گرفته شده است.

 

تاریخچه مبلمان در مصر یک مسیر پرپیچ‌وخم و جذاب است که نماد انسانیت و فرهنگ است. با آرزوی همچنان دیده شدن واحد‌های زینتی و هنری این تمدن در آینده‌ای دور و نزدیک.